Wzdęcia w ciąży – jak poradzić sobie z problemem?

Co to są wzdęcia?

Pacjentki w ciąży w różny sposób opisują wzdęcia. Zgodnie jednak z III kryteriami rzymskimi definicja wzdęcia o charakterze czynnościowym to nawracające uczucie powiększenia obwodu brzucha, które trwa przez 3 dni w miesiącu przez kolejne 3 miesiące3. Dla wzdęć dodatkowo charakterystyczne jest to, że nie są spełnione przy nich kryteria niezbędne do ustalenia rozpoznania dyspepsji czynnościowej, zespołu jelita nadwrażliwego (IBS) czy innych zaburzeń. Warto zaznaczyć, że wszystkie kryteria muszą być spełnione jednocześnie, aby lekarz mógł rozpoznać wzdęcia3.

Wzdęcia w ciąży – skąd się biorą?

Wzdęcia to bardzo uciążliwe dolegliwości dla kobiet w ciąży. Mogą mieć bardzo różne podłoże. Najczęstsze przyczyny wzdęć w ciąży to4:

• zmniejszona aktywność fizyczna,
• zwiększone wchłanianie wody z przewodu pokarmowego,
• czynniki hormonalne – podwyższony poziom progesteronu i estrogenów (wysoki poziom progesteronu zwalnia ruchy perystaltyczne i wydłuża pasaż jelitowy),
• powiększenie macicy,
• przyjmowanie suplementów żelaza.

Na motorykę jelit w ciąży, a zatem i powstawanie niepożądanych dolegliwości, może wpływać ponadto nieodpowiednia dieta (bogata w pokarmy gazotwórcze), stres i napięcie emocjonalne5.

Co na wzdęcia w ciąży?

Postępowanie w przypadku wzdęć u ciężarnych nie różni się od postępowania w populacji ogólnej. W pierwszej kolejności kobieta powinna zacząć od zmiany stylu życia, w tym przyjrzenia się swojej diecie i wyeliminowania złych nawyków żywieniowych. Co na wzdęcia najlepiej się sprawdzi?

1. Zadbanie o swoją dietę. Do powstawania wzdęć może dochodzić na skutek spożycia nadmiernych ilości błonnika pokarmowego lub oligosacharydów występujących w roślinach strączkowych, grzybach, algach i cebuli6. Przyczyną wzdęć może być też fruktoza obecna w wielu owocach i miodzie. Wspomniane produkty powinno się więc spożywać w umiarze6. Kobieta ciężarna dodatkowo powinna unikać jedzenia kapusty i grochu, pora, kalafiora i czosnku oraz ograniczyć jedzenie nabiału. Niewskazane są dla niej napoje gazowane i kofeinowe, ponieważ dodatkowo mogą nasilać wzdęcia6.
2. Wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej. Łagodne i systematyczne ćwiczenia fizyczne mogą prowadzić do zmniejszenia wzdęć1. Na początek warto zacząć od krótkich spacerów, a później stopniowo wydłużać czas poświęcony na wysiłek, dostosowując rodzaj ćwiczeń do swojego stanu.
3. Unikanie stresu i napięcia emocjonalnego, które wpływają na motorykę jelit.5
4. Stosowanie preparatów probiotycznych. Probiotyki powodują zasiedlenie jelita przez niepatogenne bakterie, które nie produkują gazów1.

Wzdęcia w ciąży – czy trzeba iść do lekarza?

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety, kiedy organizm zmienia się, dostosowując do nowego stanu. W tym czasie mogą pojawiać się objawy i dolegliwości, które wcześniej nie występowały. Dotyczy to choćby wzdęć, które mogą zacząć dokuczać dopiero w ciąży.

Wtedy ciężarna powinna przede wszystkim zadbać o swoją dietę i zacząć stosować sprawdzone sposoby na wzdęcia. Jeśli jednak to nie pomoże lub problem dodatkowo się nasili, warto powiedzieć o nim ginekologowi podczas najbliższej wizyty kontrolnej.

Być może wzdęć nie wywołały zmiany związane z ciążą, lecz mają one zupełnie inną przyczynę, a to tylko zbieg okoliczności, że wystąpiły właśnie teraz. Wtedy lekarz skieruje pacjentkę na dodatkowe badania i na ich podstawie zdecyduje, co dalej.

Bibliografia:

1. Słomka M., Małecka-Panas E., Wzdęcia i odbijania. Pediatr. Med. Rodz. 2011, 7, 1, 30–34.
2. Eder P., Stawczyk-Eder K., Łykowska-Szuber L. i in., Wzdęcie – ważny i powszechny problem kliniczny w codziennej praktyce lekarskiej, Prz Gastroenterol 2012; 7 (4): 197–202.
3. Gulbicka P., Grzymisławski M., Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie, Piel. Zdr. Publ. 2016, 6, 1, 69–76.
4. Issat T., Zaręba-Szczudlik J., Jeznach-Steinhagen A. i in., Najczęstsze problemy zdrowotne w tym wymagające zmian w diecie w okresie ciąży (Najczęstsze dolegliwości w okresie ciąży – zgaga, wymioty, wzdęcia, zaparcia, obrzęki), Instystut Matki i Dziecka, PZWL, 2021, 68-75.
5. Zych W., Wzdęcia, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.
6. Wnęk D., Wzdęcia brzucha i nadmierne gazy – postępowanie dietetyczne, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021.